ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

 Η διάγνωση του διαβήτη είναι πάντα ένα σοκ για την οικογένεια, ένας κεραυνός εν αιθρία που διαταράσσει για αρκετό χρονικό διάστημα τις σχέσεις των μελών της και την ισορροπία στην καθημερινότητά τους. Η άρνηση, ο θυμός, η κατάθλιψη -ίσως και οι ενοχές-είναι τα στάδια που περνάμε για μικρότερο ή μεγαλύτερο διάστημα μέχρι τελικά να φτάσουμε στην αποδοχή και να συνεχίσουμε τη ζωή μας παρέα με τον διαβήτη.

 Το άγχος των γονιών για την ασφάλεια του παιδιού τους επιτείνεται όταν εκείνο βρίσκεται μακριά τους. Ανησυχούν για το πώς θα αντιμετωπίσει μια υπεργλυκαιμία ή  μια υπογλυκαιμία και αν θα προλάβει έγκαιρα να δράσει ή να ζητήσει βοήθεια. Πώς θα τα καταφέρει μόνο του; Ποιος θα του κάνει μέτρηση; Ποιος θα υπολογίσει τα ισοδύναμα; Πώς θα κάνει την ένεση και  τη χορήγηση  ινσουλίνης; Ερωτήματα που τους  προβληματίζουν κάθε μέρα και σκέψεις που τους κυριεύουν τις ώρες της απουσίας του παιδιού από το σπίτι. 

  Η επιστροφή στο σχολείο πλησιάζει και η αγωνία κορυφώνεται. Πριν την παρουσία νοσηλευτή στο σχολείο,τα προβλήματα ήταν σχεδόν καθημερινά και έντονα.Συνήθως η μητέρα αναγκαζόταν να σταματήσει τη δουλειά της ή να δουλεύει λιγότερες ώρες για να είναι κοντά στο παιδί και να του κάνει μέτρηση ή ένεση στη διάρκεια των διαλειμμάτων ή να το συνοδεύει η ίδια στις εκδρομές, αλλιώς δεν δέχονταν το παιδί.Υπήρχαν περιπτώσεις που απαγόρευαν στην μητέρα να μπει στο σχολείο για να προσφέρει την κατάλληλη αγωγή στο παιδί της ή υπήρχε ελλιπής συνεργασία μεταξύ εκπαιδευτικού και κηδεμόνα.

Τα προβλήματα εξομαλύνθηκαν με την καθιέρωση του θεσμού του σχολικού νοσηλευτή,που δεν είναι «πολυτέλεια» αλλά επιτακτική ανάγκη και δικαίωμα του κάθε παιδιού που χρήζει ιατρικής φροντίδας.Πάγιο αίτημα γονέων και συλλόγων, είναι όλοι οι νοσηλευτές να είναι στη θέση τους από τον Σεπτέμβριο και κανένα παιδί να μη μένει «ακάλυπτο» τις ώρες που βρίσκεται μακριά από το σπίτι του. Ο σχολικός νοσηλευτής είναι σύμμαχος  στο έργο των εκπαιδευτικών και μετριάζει το δικαιολογημένο φόβο των γονιών για την ασφάλεια του παιδιού τους.

Ένας θεσμός που καθιερώθηκε από τη σχολική χρονιά 2015-16  και «έλυσε τα χέρια» σε γονείς και εκπαιδευτικούς.Ο ρόλος του καθοριστικός και πολύτιμος, καθώς είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στην οικογένεια, το παιδί και τον εκπαιδευτικό.

Ας δούμε αναλυτικά τα προβλήματα των παιδιών με διαβήτη σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης.

Παιδικός σταθμός

Υπάρχει πιθανότητα ένα παιδί με διαβήτη να μην γίνει δεκτό στον παιδικό σταθμό.Αν επιλέξουν οι γονείς ιδιωτικό παιδικό σταθμό που στελεχώνεται και από σχολικό νοσηλευτή τότε δεν υπάρχει πρόβλημα.Καθώς το παιδί είναι πολύ μικρό για να χειριστεί μόνο του το διαβήτη του.οι εκπαιδευτικοί διστάζουν να αναλάβουν την ευθύνη. Αν το δεχτούν θα είναι για λίγες ώρες ή με την παρουσία νοσηλευτή και πάντα σε συνεργασία με τους γονείς και πιστή ακολούθηση των δικών τους οδηγιών.

Υπάρχουν όμως και εκπαιδευτικοί που αγκαλιάζουν το παιδί, θέλοντας να μάθουν τι είναι ο διαβήτης και αναλαμβάνουν την ρουτίνα του,τις ώρες παραμονής του στον παιδικό σταθμό.Χρειάζεται προσοχή για να επιλέξουν οι γονείς τον κατάλληλο παιδικό σταθμό που θα προσφέρει ασφάλεια και αγάπη στο παιδί τους.Χρειάζεται προσοχή για να επιλέξουν οι γονείς τον κατάλληλο παιδικό σταθμό που θα προσφέρει ασφάλεια και αγάπη στο παιδί τους.

Πρωτοβάθμια εκπαίδευση (νηπιαγωγείο-δημοτικό)

Στη πρωτοβάθμια εκπαίδευση ο γονέας έχει δικαίωμα να κάνει αίτηση για σχολικό νοσηλευτή. Η αίτηση γίνεται κάθε χρόνο και χρειάζεται γνωμάτευση της πάθησης του παιδιού από δημόσιο νοσοκομείο. Με αυτό τον τρόπο ο γονέας έχει την ηρεμία ότι είναι κάποιος κοντά στο παιδί του και ο εκπαιδευτικός αποφορτίζεται από το άγχος της παρακολούθησης του παιδιού. Από τη στιγμή που θα έρθει ο νοσηλευτής και θα ενημερωθεί για τον ιατρικό φάκελο του παιδιού και την καθημερινή του ρουτίνα, γίνεται ο φύλακας άγγελός του τις ώρες παραμονής του στο σχολείο. Με τις οδηγίες του κηδεμόνα και με τη βοήθεια της τεχνολογίας ελέγχει τις τιμές, παρεμβαίνει όταν χρειάζεται, ελέγχει το φαγητό του παιδιού και διακριτικά είναι κοντά του χωρίς να είναι παρών την ώρα του μαθήματος.

 Σύμφωνα με το καθηκοντολόγιό τους, συνοδεύει το παιδί στις  σχολικές εκδρομές, όμως δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που ο ίδιος  νοσηλευτής έχει δύο ή περισσότερα παιδιά στην εποπτεία του και συγχρόνως -αν υπάρχει ανάγκη- φροντίζει όλα τα παιδιά του σχολείου.

Από τη στιγμή που το παιδί με διαβήτη πάει στο σχολείο ο γονιός έχει την υποχρέωση:

• Να ενημερώσει όλο το προσωπικό του σχολείου βοηθητικό και εκπαιδευτικό. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να το κρύψει, ούτε να νιώθει ντροπή. Σίγουρα ο δάσκαλος δεν είναι υποχρεωμένος να γνωρίζει τι είναι διαβήτης ή ίσως έχει ελλιπή ενημέρωση.Σεβαστό και κατανοητό.Όμως με απλά λόγια μπορεί να ενημερωθεί σχετικά με την ιατρική ρουτίνα που πρέπει να ακολουθεί το παιδί ή πώς να αναγνωρίσει απλά συμπτώματα υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας.Μπορεί ακόμα- αν θέλει- να είναι παρών σε μια μέτρηση και να συμμετέχει και εκείνος στην φροντίδα του παιδιού.

• Να νιώσει δάσκαλος και γονέας πως είναι μαζί για το καλό του παιδιού και όχι απέναντι ο ένας από τον άλλο. Αυτό φυσικά δε σημαίνει πως το παιδί χρειάζεται ιδιαίτερη μεταχείριση ή να το παραχαϊδεύουμε Απλά να νιώθει  πως έχει κάποιον άνθρωπο  να απευθυνθεί αν δεν νιώσει καλά για οποιοδήποτε λόγο.

• Να έχει στο ψυγείο του σχολείου γλυκαγόνη για ώρα ανάγκης καθώς και έξτρα ποσότητες αναλώσιμων ή έξτρα σνακ ή ταμπλέτες για αντιμετώπιση μιας υπογλυκαιμίας

  Μια καλή ιδέα θα ήταν η διοργάνωση ενημέρωσης μέσα στην τάξη ή και σε    όλο το σχολείο για το τι είναι ο νεανικός διαβήτης με την συμμετοχή  και του    σχολικού νοσηλευτή. Αυτή η δράση θα συμβάλει θετικά στην ψυχολογία του παιδιού και συγχρόνως οι συμμαθητές του θα πάρουν ένα πολύτιμο μάθημα ενσυναίσθησης, σεβασμού  και αποδοχής της διαφορετικότητας.

Από την άλλη ο εκπαιδευτικός:

• Να επιτρέπει στο παιδί να βγαίνει έξω από την τάξη όταν υπάρχει υπογλυκαιμία ή υπεργλυκαιμία-με συνοδεία μήπως ζαλιστεί- για να φάει ή να κάνει διόρθωση
• Να του δίνει περισσότερο χρόνο για να τελειώσει τις ασκήσεις του αν τυχόν μια υπογλυκαιμία δεν του επιτρέπει να συγκεντρωθεί
• Να του υπενθυμίζει το σνακ του στο διάλειμμα ή μετά από σωματική άσκηση, ειδικά μέχρι να  έρθει νοσηλευτής
• Αλλά -κυρίως- να το αγαπάει και να το αποδέχεται για να μπορέσει το παιδί να ξεδιπλώσει όλο το δυναμικό που κρύβει μέσα του. Ο ρόλος των δασκάλων δεν είναι ψυχρά και επαγγελματικά η παροχή γνώσεων, αλλά κυρίως  να έχει καθοριστικό ρόλο στην  θετική ψυχολογία του παιδιού, στην ασφάλεια και στην διαφύλαξη της υγείας του. Ενθάρρυνση, αποδοχή και αγάπη είναι οι ακρογωνιαίοι λίθοι για να περάσει το παιδί ήρεμα σχολικά χρόνια. Και ας μην ξεχνάμε πως ένα παιδί με διαβήτη δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως άρρωστο ή να περιθωριοποιείται. Μπορεί να κάνει τα πάντα, αρκεί να πιστέψουμε σε αυτό!
• Να ενημερώσει τους συμμαθητές, καθώς το παιδί μπορεί να έχει στην τσάντα του κινητό τηλέφωνο, μετρητή και άλλα αντικείμενα που είναι ευπαθή και δεν πρέπει να χαθούν ή να καταστραφούν.Επίσης σε ώρα ανάγκης -αν τα παιδιά γνωρίζουν τι να κάνουν-θα ειδοποιήσουν άμεσα τον νοσηλευτή ή τον δάσκαλο μόλις το παιδί νιώσει αδιαθεσία

 Δευτεροβάθμια εκπαίδευση (Γυμνάσιο-Λύκειο)

Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ο γονέας- κηδεμόνας έχει δικαίωμα να ζητήσει σχολικό νοσηλευτή, όμως η εφηβεία είναι μια πολύ απαιτητική περίοδος στη ζωή του παιδιού και  τα περισσότερα  αρνούνται την παρουσία του, γιατί δε θέλουν να νιώθουν ότι διαφέρουν από τους συμμαθητές τους.Ο έφηβος είναι ήδη σε ηλικία που μπορεί να αναλάβει μόνο του τη διαχείριση του διαβήτη του με σύμμαχο την γνώση και την τεχνολογία που του επιτρέπει να ελέγχει άμεσα και από μακριά  τις τιμές του ζαχάρου.Σε περίπτωση όμως που ο έφηβος έχει μόλις διαγνωστεί, χρειάζεται πολλή προσοχή ώστε να επιστρέψει στο σχολείο με ασφάλεια,αλλά και με την ανάληψη της ευθύνης για τη ρύθμιση των τιμών της γλυκόζης.

Οι δυσκολίες στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο είναι περισσότερες και οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνουν τακτικά και πολλές φορές στη διάρκεια του έτους,ότι το παιδί τους έχει διαβήτη,καθώς οι καθηγητές μετακινούνται σε δύο ή τρία σχολεία και δεν θυμούνται τις ιδιαιτερότητες του κάθε παιδιού.

Και εδώ χρειάζεται η συνεργασία γονέα εκπαιδευτικού, ώστε να είναι σύμμαχοι στον καθημερινό αγώνα του παιδιού.

  Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει:

• Να δείχνει ελαστικότητα και να μη προσβάλλει το παιδί αν αφαιρείται, καθώς εκείνη την ώρα μπορεί να έχει υπογλυκαιμία
• Να του επιτρέπει να πίνει χυμό μέσα στην αίθουσα ή να βγαίνει συνοδευόμενο έξω από την τάξη αν δεν νιώθει καλά χωρίς να βάζει απουσίες
• Να νιώθει την ασφάλεια το παιδί να κάνει μέτρηση ή ένεση την ώρα του μαθήματος χωρίς να στιγματίζεται ή να το προσβάλει
• Να δίνει κίνητρα  στον έφηβο μαθητή να συμμετέχει σε όλες τις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις του σχολείου χωρίς να το αποκλείει ή να δείχνει έστω και έμμεσα πως δεν επιθυμεί την παρουσία του
• Να δείχνει κατανόηση όταν απουσιάζει από το σχολείο για λόγους που σχετίζονται με την πάθησή του
• Να του δίνει επιπλέον χρόνο αν χρειάζεται για να τελειώσει μια γραπτή δοκιμασία καθώς οι μη φυσιολογικές τιμές ζαχάρου επηρεάζουν αναμφίβολα τη συγκέντρωσή του και την απόδοσή του

Με θετική διάθεση και εποικοδομητική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων θα επιτευχθεί η βελτίωση της σχολικής ζωής των γλυκών παιδιών, έτσι ώστε να εξελιχθούν σε ισορροπημένους ενήλικες.

Ενημέρωση, επαγρύπνηση και ευαισθητοποίηση χρειάζεται στη σχολική κοινότητα και όχι εφησυχασμός και αδιαφορία.Όλα τα παιδιά είναι διαφορετικά,μα όλα οφείλουμε να τα αποδεχόμαστε και να τα αγαπάμε !

 

Καλή σχολική χρονιά σε γονείς, μαθητές και εκπαιδευτικούς!

Γράφει η Μαριάννα Μεταξά

Εκπαιδευτικός,Συγγραφέας των βιβλίων «Γλυκιά μου Κέλλυ» και του παραμυθιού «Η Μελίτα και ο Ζαχαρούλης» και στιχουργός του τραγουδιού «Άκου την καρδιά μου» που μελοποιήθηκε απο την Σοφία Γραμμένου

 

Πηγές άρθρου

• Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων – Συλλόγων Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη (ΠΟΣΣΑΣΔΙΑ)  

• Φ.Ε.Κ. 2055/26-04-2022: Τροποποίηση της Υ.Α. 88348/Δ3/ 30-05-2018 «Καθήκοντα και αρμοδιότητες των κλάδων ΠΕ25 Σχολικών Νοσηλευτών και του κλάδου ΔΕ01 Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού στα σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Γενικής και Επαγγελματικής εκπαίδευσης»
•  Φ.Ε.Κ 120/2018  (για τις απουσίες των μαθητών με σοβαρές παθήσεις στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση)
• Παρουσία νοσηλευτή σε βρέφη και νήπια που φοιτούν σε δημοτικούς βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς (άρθρο 13 παρ. 10 ΚΥΑ 41087/2017 – Πρότυπος Κανονισμός Λειτουργίας Παιδικών και Βρεφονηπιακών Σταθμών).